Wat is TOS?

TOS staat voor taalontwikkelingsstoornis. Dat betekent dat je moeite hebt met het leren van je moedertaal. De taalontwikkeling gaat langzamer en minder ‘vanzelf’. Kinderen met TOS beginnen vaak laat met praten. Ze maken ook meer taalfouten. TOS kan ook betekenen dat je moeite hebt met taal begrijpen of een lange opdracht onthouden. Bijvoorbeeld als de leerkracht op school lange zinnen gebruikt: “pak het werkboek dat je gisteren gekregen hebt en maak de eerste drie sommen van de tweede bladzijde”.

omen door onvoldoende taalaanbod noemen we dat ook wel een blootstellingsachterstand. Een tweetalig kind kan ook TOS hebben. Maar in dat geval zijn er ook problemen in de andere taal (de thuistaal).

TOS of taalachterstand?

Een taalontwikkelingsstoornis is niet hetzelfde als een taalachterstand. Kinderen met een taalach-terstand hebben nog niet genoeg taalaanbod gehad. Dat kan bijvoorbeeld komen omdat hun ouders thuis een andere taal spreken (bij meertalige gezinnen). Of omdat ze opgroeien in moeilijke omstan-digheden. Als de taalproblemen komen door onvoldoende taalaanbod noemen we dat ook wel een blootstellingsachterstand. Een tweetalig kind kan ook TOS hebben. Maar in dat geval zijn er ook problemen in de andere taal (de thuistaal).

TOS betekent altijd dat je last hebt van de taalproblemen. Bij kinderen zijn ouders (of leerkrachten) vaak bezorgd. Bijvoorbeeld omdat een kind niet lijkt te luisteren. Of omdat een kind vaak boos of gefrustreerd is. Ga voor meer informatie over het herkennen van TOS naar

TOS is een ‘onzichtbare’ beperking. Maar TOS kan grote gevolgen hebben. Taalproblemen maken het moeilijker om met anderen te praten en duidelijk te maken wat je bedoelt (een ander woord hiervoor is communicatieve redzaamheidMoet nog gevuld worden. Curabitur non nulla sit amet nisl tempus convallis. Door taalproblemen kun je ook moeite hebben met lezen, rekenen en andere schoolvakken.

Taal is belangrijk voor onze bredere (neurocognitieve) ontwikkeling. Taal is ook belangrijk voor onze sociaal-emotionele ontwikkeling. Bijvoorbeeld om goed met je ouders te kunnen praten, vrienden te maken en zelfvertrouwen te krijgen.

Taalproblemen bij TOS

Kinderen met TOS hebben niet allemaal dezelfde problemen met taal. Er kunnen problemen zijn met één of meer onderdelen van taal (bijvoorbeeld de uitspraak of zinnen maken). Deze poster geeft een overzicht van de taalproblemen die bij TOS kunnen voorkomen.

Hoe vaak komt TOS voor?

Het is niet precies bekend hoe vaak TOS voorkomt. Waarschijnlijk heeft ongeveer 5 tot 7 procent van de kinderen TOS. Dit cijfer komt uit een grote Amerikaanse studie naar vijfjarige kinderen.

Maar dat cijfer zegt niet zoveel. Want de ernst van de taalproblemen kan erg verschillen tussen kinderen: van licht tot ernstig. En de taalproblemen kunnen met de leeftijd ook nog veranderen.

Wat is de oorzaak van TOS?

Problemen met taal kunnen in de familie zitten, maar dat hoeft niet. Soms zijn er problemen rondom de geboorte (zoals een laag geboortegewicht), maar ook dat hoeft niet altijd. Meestal is er geen duidelijke oorzaak voor de problemen met taal.

Als de logopedist denkt dat er wel andere redenen zijn voor de taalproblemen moet er verder onderzoek worden gedaan. Bijvoorbeeld om te kijken of een kind gehoorproblemen heeft of een lage intelligentie (verstandelijke beperking of ontwikkelingsachterstand).

Wat is een vermoeden van TOS?

Bij kinderen onder de vier jaar is het nog niet duidelijk of ze wel echt TOS hebben. Zij kunnen hun achterstand bijvoorbeeld nog spontaan inlopen. Soms blijken de problemen achteraf toch een gevolg van een blootstellingsachterstand of een andere stoornis (zoals een algemene ontwikkelingsachterstand). De logopedist spreekt daarom tot die tijd van een ‘(ernstig) vermoeden van TOS’. Om hulp te krijgen is de diagnose ‘vermoeden van TOS’ voldoende.

Gaat het over?

Deze vraag is moeilijk te beantwoorden omdat TOS voor iedereen anders is. Sommige kinderen met TOS hebben lichte taalproblemen. Zij gaan bijvoorbeeld alleen naar een logopedist in de eerste lijn en hebben daarna geen extra hulp meer nodig.

Andere kinderen hebben na hun vijfde jaar nog steeds ernstige taalproblemen. Dan is de kans groter dat ze daar hun hele leven last van blijven houden. Zie voor meer informatie een overzicht van risicofactoren.

Kun je ook TOS en een andere stoornis hebben?

Er zijn ook andere stoornissen waar vaak taalproblemen bij voorkomen, zoals het syndroom van Down of autisme spectrum stoornis (ASS). Als het niet duidelijk is welke stoornis nu precies de oorzaak is van de taalproblemen kan een kind ook twee diagnoses krijgen, bijvoorbeeld ‘TOS en ASS’.

Kinderen met TOS kunnen ook andere (bijkomende) problemen hebben, zoals motorische problemen (DCD) aandachtsproblemen (ADHD) of gedragsproblemen.